... วิธี จัดการ อารมณ์ลบ ทรยศ โกรธ เกลียด ง่ายนิดเดียว ...
หลายคนตอบตัวเองได้ว่า “ ความสุข “ เกิดจากอะไร มาจากไหน บางคนความสุขอยู่ที่การใช้ชีวิตอยู่สบาย ใช้จ่ายไม่ติดขัด บางคนความสุขคือการได้ไปท่องโลก ได้ไปสำรวจที่ใหม่ ๆ ที่ไม่เคยไปมาก่อน บางคนความสุขคือการมีสุขภาพดี ไม่มีโรคภัยไข้เจ็บ ฯลฯ แต่สิ่งที่มักจะเป็นเหมือนกับวายร้ายในชีวิตของทุกคนคือ “ อารมณ์ลบ “ ที่มักจะเกิดขึ้นโดยที่เราไม่รู้ตัวด้วยซ้ำ มารู้ตัวอีกทีก็กลายเป็นว่าวันทั้งวันดันรู้สึกหม่น ๆ แล้วก็มาหมดแรงลงอยู่บนเตียงไปทั้งอย่างนั้น
นอกเหนือไปจากนั้นหลายคนยังให้ความหมายกับอารมณ์ลบว่าเป็นอุปสรรคในการใช้ชีวิต หรือเป็นอุปสรรคในการสร้างผลลัพธ์ เพราะเมื่อสภาวะอารมณ์ของตัวเราไม่ดีหรือติดลบอยู่ จะสังเกตได้ชัดเจนมากว่าพฤติกรรมทั้งวันจะลดลงและประสิทธิภาพต่ำลงไปด้วย เช่น บางคนทะเลาะกับแฟนมาเมื่อคืน ตื่นเช้ามาก็ยังหม่น ๆ ตึง ๆ อยู่ วันทั้งวันก็เลยดูจะติด ๆ ขัด ๆ ไปทั้งหมด พูดอะไรกับใครก็ไม่ค่อยรู้เรื่อง หรือกิจกรรมง่าย ๆ ที่ทำเป็นประจำก็อาจจะมีข้อผิดพลาดที่ไม่น่าจะพลาดเกิดขึ้นได้ เป็นต้น ทำให้หลาย ๆ คนเริ่มหันมาสังเกตและหาวิธีกำจัดอารมณ์ลบออกไปจากระบบความคิดของตัวเอง เพราะเข้าใจว่าการไม่มีอารมณ์ลบจะทำให้ชีวิตมีความสุข
แต่อารมณ์ลบเป็นสาเหตุที่ทำให้ชีวิตไม่มีความสุขจริง ๆ หรือ ? อารมณ์ลบเป็นอุปสรรคที่ทำให้เราไม่ประสบความสำเร็จและสร้างผลลัพธ์ได้จริง ๆ หรือ ?
อารมณ์ เกิดจากอะไร ?
อารมณ์ ( Emotion ) ของคนเราทุกคน เกิดมาจากประสบการณ์ในอดีตที่ถูกตีความและเก็บเอาไว้อยู่ในจิตใต้สำนึกของพวกเขาทุกคนนั่นแหละ และประสบการณ์เหล่านั้นจะส่งผลให้เรามี “ มุมมอง ”บางอย่างเกิดขึ้น เปรียบเทียบง่าย ๆ ก็เหมือนกับการที่ทุกคนมี “ แว่น ” ของตัวเองที่ทำหน้าที่เป็น Filter สะท้อนภาพที่เราเห็นในสังคม ให้เป็นแบบที่เราเข้าใจ และมุมมองทีเกิดขึ้นจากประสบการณ์จะก่อให้เกิดอารมณ์ที่แตกต่างกันออกไป ประสบการณ์ที่ดีเกิดขึ้นจากเหตุการณ์ดี ๆ ที่ถูกตีความที่ดีและเก็บไว้ ทำให้เรามองเห็นเรื่องบางอย่างที่ Relate หรือเกี่ยวเนื่องกับประสบการณ์ของเราแล้วรู้สึกมีความสุขขึ้นมา และในทางเดียวกับประสบกาณ์ทางลบเกิดขึ้นจากเหตุการณ์ลบ ๆ ที่ถูกตีความและเก็บเอาไว้เช่นกัน และเมื่อเราพบเจอเหตุการณ์ที่เกี่ยวเนื่องหรือคล้ายคลึงกับประสบการณ์ในอดีตของเรานั้น อารมณ์ จะเกิดขึ้นมาตอบสนองกับเหตุการณ์เหล่านั้นทันที
ในศาสตร์ของจิตวิทยาสื่อประสาทจะแบ่งอารมณ์ลบออกมา 6 รูปแบบด้วยกัน คือ
- การถูกทรยศ
- ความโกรธ
- ความโศกเศร้าเสียใจ
- ความกลัว
- ความเจ็บใจ
- ความรู้สึกผิด
เพราะฉะนั้นหน้าที่ของคุณในฐานะผู้นำก็คือ การเปลี่ยน “ คนที่ทำงานร่วมกัน “ เป็น “ ทีมที่มีประสิทธิภาพ “ และแน่นอนว่าการจะสร้างทีมให้มีประสิทธิภาพสูง Productivity ทะลุเพดาน สร้างผลลัพธ์ได้มากกว่าปกตินั้น ผู้นำมีสิ่งที่จะต้องจัดการมากมาย ทั้งการจัดการแผนงาน การแก้ไขปัญหา การวางแผนการทำงานในอนาคต ฯลฯ และทุก ๆ อย่างที่คุณจะต้องจัดการในการสร้างทีมนั้น คุณจะสามารถจัดการได้ง่ายด้วย “ เทคนิคการโค้ช “ นั่นเอง
อารมณ์แต่ละอารมณ์ถูกระบุเอาไว้ว่ามีความรุนแรงและผลกระทบต่อจิตใจที่แตกต่างกัน โดยที่การโดนทรยศจะถูกจัดไว้ว่าเป็นสภาวะอารมณ์ลบที่รุนแรงที่สุด ความโกรธรองลงมา และความรุนแรงของอารมณ์จะค่อย ๆ ลดลงมาเรื่อย ๆ ตามลำดับที่เรียงไว้ข้างต้น
จัดการ อารมณ์ลบในวันนี้ ที่ส่งต่อผลลัพธ์ในวันหน้า
หลายคนเห็นหัวข้อแล้วอาจจะตกใจว่า อารมณ์ลบนี้นอกจากจะทำให้ฉันไม่มีความสุขในวันนี้แล้ว ยังมีผลกับผลลัพธ์ที่จะเกิดขึ้นในอนาคตด้วยงั้นหรือ?
ลองพิจารณาดูว่า อารมณ์ลบที่เกิดขึ้นในวันนี้ มีส่วนทำให้พฤติกรรมของเราเปลี่ยนไปมากแค่ไหน ยกตัวอย่างง่าย ๆ เลย คือถ้าคุณตั้งใจว่าจะดูแลสุขภาพตัวเองด้วยการออกกำลังกาย แต่วันนี้คุณรู้สึกไม่ค่อยดีเท่าไหร่ คุณเลยเลือกที่จะ ไม่ออกกำลังกายในวันนี้ คุณคิดว่าถ้าหากวันต่อ ๆ ไปคุณมีอารมณ์ลบพุ่งขึ้นมาจนทำให้คุณเลือกที่จะไม่อออกำลังกายต่อเนื่องไปเรื่อย ๆ การเปลี่ยนแปลงของร่างกายและสุขภาพของคุณจะเป็นไปอย่างที่คุณคาดหวังไหม ?
เพราะพฤติกรรมในทุก ๆ วันของเราเป็นตัวกำหนดผลลัพธ์ที่เราจะได้ในอนาคต ดังนั้นถ้าหากว่าอารมณ์ลบของเราทำให้พฤติกรรมของเราเปลี่ยนไป แน่นอนว่าผลลัพธ์ของเราในอนาคตก็จะเปลี่ยนไปตามพฤติกรรมที่เกิดขึ้นในปัจจุบันนั่นแหละ ทำให้อารมณ์ของคุณที่เกิดขึ้นในวันนี้ ส่งผลกับพฤติกรรมของคุณในวันนี้ และพฤติกรรมของคุณในวันนี้จะส่งผลกับผลลัพธ์ที่คุณจะได้ในอนาคตไปเป็นทอด ๆ ลักษณะนี้นั่นเอง
วิธีสำรวจ จัดการ อารมณ์ลบ
หลายคนอยากจัดการกับอารมณ์ของตัวเอง ซึ่งขั้นตอนแรกที่จะจัดการกับอารมณ์ได้ดีก็คือการ “ ระบุ ” ว่ากำลังมีอารมณ์ประเภทไหนเกิดขึ้นอยู่ในตัวเรา ซึ่งเทคนิคง่าย ๆ ในการสำรวจตัวเองว่ากำลังมีอารมณ์ลบเกิดขึ้นอยู่หรือไม่ 3 ข้อก็คือ
1. สังเกตร่างกายของตัวเอง
ถ้าหากว่าคุณเริ่มรู้ตัวว่าหัวใจเต้นแรง หายใจแรง กล้ามเนื้อส่วนต่าง ๆ ของคุณเริ่มหดเกร็ง หรือบางครั้งอาจจะรุนแรงถึงขนาดมือไม้สั่นเลยก็เป็นได้ ให้คุณระลึกไว้ได้เลยว่า การแสดงออกลักษณะนี้ของร่างกายคุณเป็นสัญญาณที่บอกคุณได้ว่าคุณกำลังมีอารมณ์ลบบางอย่างเกิดขึ้นอยู่ในตัว
2. ถามตัวเอง ว่ากำลังรู้สึกอะไรอยู่
จะมีอะไรหาคำตอบได้ดีกว่าการใช้คำถาม หลายคนมองข้ามเทคนิคง่าย ๆ อย่างการ “ คุยกับตัวเอง “ ออกไป แค่คุณหาที่ส่วนตัวเงียบ ๆ สงบ ๆ และหลับตาลงพร้อมกับถามตัวเองว่า ตอนนี้กำลังรู้สึกอะไรอยู่
- กำลังโกรธอะไรบางอย่างอยู่หรือเปล่า ?
- กำลังเสียใจให้กับอะไรอยู่ไหม ?
- หรือว่ามีอะไรทำให้เรากลัวอยู่ ?
การตั้งคำถามที่เรียบง่ายเหล่านี้ในขณะที่กำลังโฟกัสอยู่กับตัวเองและอารมณ์ภายในก็สามารถสำรวจและหาคำตอบให้คุณได้ว่าตอนนี้อารมณ์อะไรกำลังเกิดขึ้นอยู่
3. นึกถึงอารมณ์ที่ซ่อนอยู่ในเหตุการณ์
เทคนิคต่อมายังคงอยู่กับการใช้คำถาม เพียงแต่ว่าเปลี่ยนมุมมองในการตั้งคำถามกับตัวเองสักเล็กน้อย เพราะบางคนก็อาจจะไม่สามารถตอบตัวเองได้ทันทีว่าความรู้สึกหม่น ๆ นั้นเกิดขึ้นจากอะไร
ให้ลองถามตัวเองดูว่า เหตุการณ์ไหนที่ทำให้เรารู้สึกขัดใจ ไม่ชอบ หรือว่าขุ่นเคืองใจ หลังจากนั้นให้ถามต่อให้ จุดไหนในเหตุการณ์นั้น ๆ ที่มันทำให้อารมณ์ของเรามันปะทุขึ้นมา และต่อมาก็ถามตัวเองว่า อารมณ์ที่ปะทุขึ้นมานั้นเป็นอารมณ์แบบไหน
อารมณ์ลบไม่ใช่วายร้าย
มาถึงจุดนี้หลาย ๆ คนคงจะคาดหวังการ “ กำจัด ” อารมณ์ลบที่เพิ่งจะสำรวจเจอเมื่อสักครู่ออกไป แต่ก่อนที่จะคิดว่าอยากจะ “ กำจัด ” อารมณ์ลบ เหล่านั้นออกไป ลองเข้าใจก่อนสักเล็กน้อยว่าอารมณ์ลบนั้นเกิดขึ้นเพื่ออะไร
อารมณ์ลบชองเราเกิดขึ้นเพื่อ “ ป้องกัน ” ตัวเราเองนั้นแหละ ป้องกันเราจากเหตุการณ์ที่ก่อให้เกิดผลเสียกับตัวเรา เหตุการณ์ต่าง ๆ ที่เกิดขึ้นในอดีต จะก่อให้เกิดอารมณ์ลบขึ้นมาด้วยจุดประสงค์ที่จะใช้เตือนเราเหมือนสัญญาณเตือนภัยว่า ถ้าเหตุการณ์แบบนี้เกิดขึ้นซ้ำสอง อารมณ์ลบเหล่านี้จะพุ่งขึ้นมาเตือนเราทันทีว่า ให้ออกห่างจากสิ่งเหล่านี้ทันที ดังนั้นสิ่งที่เราควรจะทำกับอารมณ์ลบคงจะไม่ใช่การ “ กำจัด” แต่เป็นการ “ จัดการ ” กับมันเสียมากกว่า เพราะบ่อยครั้งที่อารมณ์เหล่านี้แสดงออกมาก็เพื่อเตือนเราทั้งนั้น ถ้าหากว่าเราเลือกที่จะกำจัดออกไปก็คงจะเหมือนกับการเอาถุงลมนิรภัยออกจากระบบรถยนต์นั่นแหละ
การจัดการกับอารมณ์อย่างง่ายก็คือการ “ สื่อสาร ” กับอารมณ์ในตัวของเราเองนั่นแหละ แค่ลองนั่งทบทวนตัวเอง หาจุดเริ่มต้นของอารมณ์ลบ นั้น ๆ ก็จะช่วยให้คุณใจเย็นลงได้ เพราะการเตือนของอารมณ์เกิดขึ้นโดยที่มีข้อความบางอย่างแฝงมาในคำเตือนนั้นอยู่แล้วดังนั้นการฝึกสติ ทำใจให้นิ่ง และตั้งคำถามกับตัวเองเกี่ยวกับอารมณ์ทีเกิดขึ้นว่า อารมณ์เหล่านี้กำลังพยายามจะบอกอะไรกับเราอยู่ ? กำลังพยายามจะเตือนอะไรเราอยู่
เพียงแต่ว่าการรับฟังเหล่านี้เป็นการฟังจากอารมณ์ของตัวเองเท่านั้น ซึ่งการสื่อสารระดับอารมณ์เหล่านี้เป็นเพียงหนึ่งในเทคนิคที่อยู่ในศาสตร์การสะกดจิตบำบัด ซึ่งเป็นอีกหนึ่งศาสตร์ที่แนะนำให้ศึกษาและสัมผัส เพราะอารมณ์เป็นปัจจัยสำคัญในชีวิตและผลลัพธ์ของเรา การเรียนรู้ ทำความเข้าใจ และจัดการอารมณ์ในตัวอย่างมีประสิทธิภาพก็เหมือนกับการเรียนรู้ที่จะจัดการและกำหนดผลลัพธ์ให้กับชีวิตของตัวคุณเองนั่นแหละ ซึ่งถ้าคุณติดตามผมเป็นประจำอยู่แล้ว หรือเคยสัมมนาต่าง ๆ ของ LifeEnricher จะทราบดีเลยครับว่า อารมณ์มีผลต่อความสำเร็จขนาดไหน เพราะ อารมณ์คือตัวกำหนดพฤติกรรมเลย เช่น วันนี้คุณมีอารมณ์หงุดหงิด พฤติกรรมของคุณก็จะแสดงออกมาให้คนรอบข้างทราบว่าคุณกำลังหงุดหงิด และยิ่งวันนั้นถ้าคุณโชคไม่เข้าข้างคุณก็ไปโทษวันโทษเดือนว่ามันไม่ดี ไม่ใช่วันของคุณ แต่ลืมโทษอารมณ์ตัวเองที่ไม่รู้จักวิธีฝึกควบคุม
สนใจสอบถามข้อมูลเพิ่มเติมได้ที่
Line : @LifeEnricher
Facebook: TheLifeEnricher
โทร: 02-017-2758, 094-686-6599
